سلامت نیوز:غذا بخشی از ماهیت فرهنگی و زندگی اجتماعی بشر است که در بسیاری از ملت‌ها ویژگیهای مذهبی نیز دارد. به طور کلی غذاها از طبیعت منشا میگیرند، که در نتیجه اغلب مصرف کنندگان تصور میکنند که غذایی که مصرف میکنند، سالم است.
به گزارش سلامت نیوز ایمنی غذایی یعنی اطمینان داشتن از اینکه غذایی که مردم جامعه استفاده میکنند سالم و فاقد آلودگی است. این آلودگی میتواند شامل آلودگی میکروبی، انگلی ؛ شیمیایی یا ژنتیکی باشد.
پس زمینه تاریخی و ارتباط متقابل افراد با طبیعت، که اغلب با دورنماهای اخلاقی – مذهبی ارتباط دارد، یک مقاومت اجتماعی در برابر دستکاری ژنتیکی مواد غذایی ایجاد کرده و نگرانیهای مربوط به بخش سلامت و ایمنی غذایی نیز بر گستره این مخالفت دامن زده است. از طرف دیگر، آگاهی رو به رشد مصرف کنندگان نسبت به حقوق خود، خطرات بالقوه محصولات دستکاری شده ژنتیکی و اهمیت بسیار زیاد حق امنیت سلامتی افراد به عنوان حق مستقل بشری که شرط لازم جهت بهرهمندی از اکثر حقهای بشری دیگر است، نگرانیها و اعتراضات بیشتری را در این زمینه موجب شده‌است.
علیرغم ادعاهای بسیاری که از جانب فعالان عرصه بیوتکنولوژی (زیست فناوری) و دستکاری ژنتیکی مواد غذایی میشود، عدم کسب اطمینان خاطر فعلی یافته های علمی و فقدان تحقیقات علمی دقیق و بیطرفانه‌ای که بیانگر سالم و بی خطر بودن محصولات دستکاری شده ژنتیکی باشد و از طرفی گزارشات مکرر مبنی بر اثرات سوء معنی دار ناشی از مصرف مواد غذایی دستکاری شده ژنتیکی، از جمله مسائل و ابهاماتی است که در این زمینه بایست شفاف سازی علمی گردد.
بر اساس قوانین داخلی اغلب کشورها، این شرکت های تولید کننده محصولات دستکاری شده هستند و موظف به انجام آزمایش ارزیابی‌های خطر این محصولات خود هستند، اما همواره این نگرانی مطرح است که شرکتهای خصوصی فعال در تولید محصولات دست ورزی شده ژنتیکی ، به دلیل منافع اقتصادی خود، از صرف هزینه های لازم و کافی برای انجام تحقیقات و آزمایشهای دقیق و بیطرفانه در بررسی و حصول اطمینان از سالم بودن محصولات خود قبل از ارایه به بازار خودداری کرده.
[quote-right]علیرغم حمایت از حق انجام تحقیقات علمی مستقل و نوآورانه، در مواقعیکه این آزادی، تهدیدکننده سایر قواعد حقوق بشری از جمله حق بر دارا بودن غذای ایمن و حق بر امنیت سلامتی باشد، این امکان وجود دارد که مداخلات و نظارتهای بیطرفانه و غیر مغرضانهای توسط بخش دولتی، در مورد اقدامات شرکتهای خصوصی فنآوری زیستی صورت گیرد. [/quote-right]
انجام تحقیقات دقیق قبل از عرضه محصولات دستکاری شده ژنتیکی به بازار و حذف موارد خطرناک می تواند مانع از بروز بسیاری از مشکلات و نگرانی ها شود. اما در این مورد شرکتهای فن آوری زیستی (بیوتکنولوژی) که عرضه کننده سازواره ها و موجودات دست ورزی شده ژنتیکی می باشند ،رویه نادرستی را اتخاذ کرده‌اند.
بنابراین علیرغم حمایت از حق انجام تحقیقات علمی مستقل و نوآورانه، در مواقعیکه این آزادی، تهدیدکننده سایر قواعد حقوق بشری از جمله حق بر دارا بودن غذای ایمن و حق بر امنیت سلامتی باشد، این امکان وجود دارد که مداخلات و نظارتهای بیطرفانه و غیر مغرضانه ای توسط بخش دولتی، در مورد اقدامات شرکتهای خصوصی فنآوری زیستی صورت گیرد.
اما متاسفانه در عمل، تحقیقات فنآوری زیستی و بررسی بیخطر بودن این نوع محصولات برای انسان و انجام آزمایشهای لازم، تقریباً به طور کامل در انحصار بخش خصوصی است. سهم عمده‌ای از تحقیقات گیاهان زراعی دست ورزی شده ژنتیکی مربوط به 8 شركت بزرگ تولیدكننده آفت كش و شركت‌های پرورش دهندة بذر می‌باشد، كه بسیاری از آنها به تملك شركت‌های شیمیایی درآمده‌اند.
به علاوه این شركت‌ها اطلاعات علمی مربوط به محصولات خود را فاش نکرده و محققان فعال در بخش‌های دولتی اجازه دسترسی به این اطلاعات مهم را ندارند. در نتیجه امکان ارزیابی دقیق و بیطرفانه علمی پیرامون آثار این محصولات، عملا غیر ممکن است.
بنابراین اطلاعات علمی دقیق در مورد محصولات دستکاری شده ژنتیکی در اختیار شركت‌های خصوصی تولید كننده آنها قرار دارد كه اغلب بی‌طرفی و انگیزه آنها در انجام تحقیقات مورد شك و تردید است.
چرا كه تضمین بیخطر بودن و تایید سلامت استفاده از این محصولات زراعی، توسط موسسات تحقیقاتی، منافع مالی زیادی برای شركت‌های خصوصی فن آوری زیستی، در پی دارد.بنابراین ، شركت‌ها، به ندرت یافته‌های علمی واقعی خود در مورد آثار نامطلوب و منفی محصولات تولیدیشان را منتشر مینمایند.
این امر سبب بروز شک و تردید در خصوص تحقیقات شرکتها میشود. چرا که ممکن است شرکتهای خصوصی فعال در تولید محصولات فوق به دلیل منافع اقتصادی، از صرف هزینه‌های مناسب و لازم برای انجام تحقیقات و آزمایش های دقیق و بیطرفانه در بررسی و حصول اطمینان از سالم بودن محصولات قبل از ارائه به بازار خودداری نموده و به دلیل همان منافع علی رغم یافته های آثار نامطلوب طی تحقیقات ، از فاش نمودن آن خودداری کنند.
[quote-left] رفع سوء تغذیه و گرسنگی افراد در جهت اجرای حق بر دسترسی به غذا، به وسیلهﻯ غذاهای دستکاری شده ژنتیکی بدون انجام آزمایشات علمی دقیق در خصوص عواقب مصرف این نوع محصولات، میتواند موجب نقض جدی حق فرد بر سلامتی شده و مصرف کنندگان و نسل‌های آینده را دچار بیماری نماید.[/quote-left]
موضوع نگران كننده بعدی در خصوص انجام تحقیقات، مربوط به اختلاف سطح امكانات كشورهای جهان میشود. كشورهای توسعه یافته، كه تولید کنندگان و صادركنندگان عمده و ذینفع این رده از محصولات فن آوری زیستی می‌باشند، دارای امكانات بهتر و متخصصان بیشتر در حل مشكلات مربوط به این محصولات و انجام تحقیقات می‌باشند، اما كشورهای كمتر توسعه یافته، كه واردكنندگان و قربانیان بالقوه آثار نامطلوب این محصولات می‌باشند، دارای قابلیت‌های محدودی در فن آوری زیستی بوده و توانایی ناچیزی در حل موضوعات مرتبط در تجزیه و تحلیل علمی عوارض ناشی از آن می‌باشند.
كشورهای توسعه یافته با امكانات بهتر و تجهیزات بیشتر، در مورد محصولات فن آوری زیستی تحقیق می‌كنند و بدون آنكه نتایج درست و دقیق آن را در اختیار كشورهای در حال توسعه قرار دهند، صرفاً آنها را بیخطر و سالم اعلام نموده و مصرف این محصولات را به كشورهای اخیر توصیه و تاكید می‌كنند.
از سوی دیگر كشورهای توسعه یافته مدعی‌اند كه مسائل مربوط به عواقب اجتماعی فن آوری زیستی، پیچیده‌تر از آن است كه بتوانند خودشان را درگیر نموده و در حل آنها، مشاركت عملی و فعال داشته باشند.
از سوی دیگر ابر شرکتهای فنآوری زیستی، مدعی هستند که غذاهای دستکاری شده ژنتیکی، واجد همان ویژگیهای غذاهای معمولی بوده و نتایج تحقیقات آزمایشگاهی وابسته به خود را دلیل این ادعا دانسته و همواره فواید و مشخصات مثبت این محصولات را در سطح جهان تبلیغ کرده و ادعا میکنند که با افزایش تولیدات کشاورزی، فقر و گرسنگی موجود در کشورها، بخصوص کشورهای کمتر توسعه یافته ریشه کن میشود.
اما حتی به فرض حسن نیت این شرکتها در مبارزه با گرسنگی، باید خاطر نشان کرد که در چارچوب نظام حقوق بین الملل بشر، نمیتوان میان اصول اساسی حقوق بشر، سلسله مراتب ایجاد نمود. رفع سوء تغذیه و گرسنگی افراد در جهت اجرای حق بر دسترسی به غذا، به وسیلهﻯ غذاهای دستکاری شده ژنتیکی بدون انجام آزمایشات علمی دقیق در خصوص عواقب مصرف این نوع محصولات، میتواند موجب نقض جدی حق فرد بر سلامتی شده و مصرف کنندگان و نسل‌های آینده را دچار بیماری نماید.
به علاوه باید دانست که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، بسیاری از وعده‌های فنآوری زیستی نوین مبنی بر اینکه می‌توانند بر امنیت غذایی تاثیر گزارد، محقق نشده‌است و فراموش نکنیم تضمین سلامت فرزندان و نسل‌های آتی جوامع بشری در گرو تصمیمات مدبرانه فعلی است و دستکاری‌های ژنتیکی، پیامد ها و اثرات سوء بالقوهﯼ زیادی در مقیاس زمانی اندک را برای نسل‌های آتی در گستره ای وسیع می تواند بدنبال داشته باشد.
نظر شما